Po 10 kwietnia 2010 r. odżyła w narodzie chęć działania; tragedia smoleńska pobudziła środowiska patriotyczne i prawicowe, kontestujące ówczesne władze Polski, do dawania świadectwa, do wyrażania niezgody. W tej atmosferze rodziły się także różne dzieła, których sensem było odbudowywanie polskiej wspólnoty narodowej. I właśnie w tym kontekście spotkałem się z p. Mateuszem Morawieckim w 2010 lub na początku 2011 r., gdy był prezesem BZ WBK. Już wówczas był znany jako osoba, która – po cichu, bez rozgłosu – wspiera różne, kulturalne (np. filmy) i niepodległościowe projekty, środowiska i historyczne uroczystości. Wtedy prosił mnie – pewnie innych także – bym nie rozgłaszał informacji o prowadzonej przez niego działalności mecenasa polskiej kultury czy (jak w moim przypadku) nauki i edukacji. Chciał pozostać św. Mikołajem i choć domyślałem się, dlaczego tak czyni, nie mnie było łamać czy zmieniać jego decyzję. Dziś wydaje mi się, że już mówić mogę; ba! Powinienem. W mediach wyrasta nam bowiem postać premiera RP, która nie do końca przystaje do rzeczywistości. Przynajmniej tej, z którą ja miałem do czynienia.

Jako wykładowca akademicki w Instytucie Nauk Historycznych UKSW odnosiłem wrażenie, że moja uczelnia potrafi wprawdzie wykształcić wielu magistrów i doktorów historii, ale nie do końca potrafi dać im tę szczyptę satysfakcji z wykonanej pracy. Czasem nawet prace magisterskie, a na pewno doktorskie mogły przecież stanowić ważny wkład w polską naukę. I wtedy znalazł się prezes Morawiecki. Dzięki jego wsparciu powołałem do życia ważną dla mnie serię wydawniczą „W służbie Niepodległej”, którą opiekuję się do dziś wraz z dyrektor wydawnictwa UKSW dr Elżbietą Sobczak. W pierwszych latach zaś wydawcą była zasłużona oficyna LTW państwa Jastrzębskich. Dzięki funduszom BZ WBK mogłem wzmocnić niejednego studenta i doktoranta w jego wyborze tematu i woli wykonania solidnej naukowej roboty, książki z tej serii podlegają bowiem ocenie merytorycznej niezależnych badaczy, niezwiązanych z naszą uczelnią. Co najmniej kilka prac z listy ponad 20 było nominowanych do prestiżowych nagród bądź zostało wyróżnionych. Dla młodych badaczy to bardzo ważne – mieć satysfakcję!

Mateusz Morawiecki założył przy BZ WBK specjalną fundację, która dzięki jego zaangażowaniu podejmowała w ostatnich latach akcje i programy wspierające także powszechną edukację historyczną. Stowarzyszenie Polska Jest Najważniejsza (nie mylić z nieistniejącą od dawna partią), którego jestem prezesem, otrzymało swego czasu dotację w ramach programu „Bank ambitnej młodzieży”, dzięki czemu mogło wydać kilka zeszytów źródeł historycznych dla młodzieży, przeprowadzić warsztaty i cykl wykładów. Pierwszy z cyklów nosił wspólny tytuł „Państwo i My”, od państwa Mieszka I po III RP. Fundacja opłaciła m.in. wydanie pracy zbiorowej stanowiącej pokłosie naszych wykładów warszawskich i wyjazdowych. Rozdawaliśmy je przez ostatnie kilka lat, a był to prezent ciekawy choćby z racji znanych autorów, którzy zasilili nas swoją wiedzą, od prof. Marka Barańskiego, przez prof. Andrzeja Nowaka, po prof. Tadeusza Wolszę i moją osobę.

Podobnych dzieł, sponsorowanych przez BZ WBK, było dużo więcej. O wielu słyszało się powszechnie, jak choćby o stałym wspieraniu konkursów edukacyjnych Muzeum historii Polski, organizowanych m.in. z łódzką filmówką. Młodzież przygotowywała na bazie biografii lokalnych bohaterów scenariusze filmowe, następnie szlifowane przy pomocy znanych twórców.

Dlaczego warto dziś o tym pisać? Po pierwsze dlatego, że te nieznane szerzej fakty z historii dobroczynności BZ WBK wpisują się w konkretny życiorys obecnego premiera rządu RP, a więc osoby powszechnie znanej. I dobrze o niej świadczą. Po drugie – świadome a dyskretne wspieranie przez lata przez Mateusza Morawieckiego dzieł powstających w środowiskach niepodległościowych (a ja podałem nieliczne przykłady) świadczy o tym, że w osobie premiera mamy do czynienia zarówno ze sprawnym technokratą, znającym się na gospodarce, jak i z człowiekiem wrażliwym na polską kulturę i historię – mecenasem polskiej tożsamości. To jest ważne szczególnie dla środowiska czy szerzej – elektoratu Prawa i Sprawiedliwości, który jest szczególnie przywiązany do chrześcijańskich korzeni naszej kultury, do dawania świadectwa o swym patriotyzmie, do podtrzymywania w sobie wartości rodziny.

Ja mogę i powinienem już dziś powiedzieć i napisać, więc piszę: Panie Mateuszu, za wszystko, co Pan dla nas zrobił, dziękuję!

Jan Żaryn, Redaktor naczelny „wSieci Historii”, historyk, wykładowca INH UKSW, publicysta i działacz społeczny, m.in. prezes SPJN, członek Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, senator RP