Proszę sobie wyobrazić następującą historię z okresu kolonizacji Afryki.
Gdzieś w centrum tego kontynentu, do wioski wkracza uzbrojony oddział wojska, domagając się od mieszkańców daniny kauczuku. Jeden z tubylców, nie mając czym się wykupić, ucieka do dżungli. Ukrywa się tam jakiś czas, ale aby przeżyć, poluje na szympansa. Przstraszone zwierzę nie daje za wygraną i gryzie go. Łowca nie wie, że w ten sposób do jego krwi dostaje się małpi wirus (SIV). Po jakimś czasie myśliwy wraca do swej wioski, ale zastaje ją zrujnowaną - rodzina wymordowana. Zostaje ujęty przez białych najemników i zmuszony do pracy przy budowie szlaku kolejowego. Oczywiście dzieli ten los z setkami mu podobnych. Biali ludzie wiedzą, że w tak wielkim zgromadzeniu łatwo o choroby, zatem wykorzystują już zdobytą wiedzę i zaczynają szczepienia robotników. Jest nimi objęty również nasz bohater. Jednak w krótkim czasie opada on z sił i zostaje zwolniony z pracy. Jako nagrodę pocieszenia otrzymuje przydział do obozu prostytutek, gdzie wkrótce umiera.
Taką historią rozpoczyna swój artykuł Maggie Fox w torontońskim dzienniku National Post z 9 lutego 2000 r. Jest to hipotetyczna i bardzo uproszczona przyczyna powstania AIDS u ludzi. Historię tę przytacza autorka za antropologiem Jamesem Moorem z Uniwersytetu Kalifornijskiego. Amerykański badacz, choć zdaje sobie sprawę z karykaturalnego opisu, uważa, że w znacznej mierze oddaje on prawdę. W ostatnich dniach zespół amerykańskich naukowców z Los Alamos National Laboratory, przy użyciu nowoczesnego komputera doszedł do wniosku, że epidemia związana z wirusem HIV zaczęła się ok. 1930 r. Użyto dwóch metod badawczych i obie potwierdziły, że to, co jest plagą XX w., zaczęło się właśnie w latach 30. tego stulecia. Co więcej, ustalono, iż najstarsza, znana próba z wirusem HIV, została pobrana w 1959 r. od człowieka, który zmarł na terenie dzisiejszego Konga. Jednakże nieudokumentowane dane pozwalają przypuszczać, że mieszkańcy Gabonu, Gwinei, Kamerunu, Konga już wcześniej padali ofiarą nieznanej choroby. Bette Korber, szefowa zespołu badawczego, przyczynę epidemii upatruje w społecznym rozbiciu ludności afrykańskiej oraz w szczepieniach ochronnych, jakim poddawano Afrykanów, z pogwałceniem elementarnych zasad higieny. Jak czytamy w artykule, w 1910 r. lekarze użyli tylko 6 strzykawek, by pobrać próbki krwi od 90 tys. ludzi. Jeśli nawet były one do jakiegoś stopnia sterylizowane, to i tak ryzyko przeniesienia wirusa było ogromne. W ten oto sposób sama medycyna mogła przyczynić się do rozwoju epidemii. W czasach nam współczesnych strzykawki jednorazowe rozwiązały problem sterylizacji. Z drugiej strony są one wielkim zagrożeniem dla tych, którzy próbują używać ich wielokrotnie, co stanowi jeden ze sposobów przenoszenia wirusa HIV wśród narkomanów. W zakończeniu artykułu autorka, w ślad za grupą naukowców, stawia tezę, że to dzięki destrukcji społeczeństw afrykańskich, kolonizacji i cywilizowaniu na siłę tego kontynentu doprowadzono do tego, że trzebione zwierzęta (w tym wypadku szympanse) przekazały ludziom swoje śmiercionośne wirusy. Okazało się, że to, co nie szkodziło małpom - u ludzi wywołało chorobę, z którą medycyna nie potrafi sobie dzisiaj poradzić. Dziesiątkuje ona przede wszystkim Czarny Ląd. Jak podaje US News and World Report z 14 lutego 2000 r., w ostatnim roku na AIDS zmarło w Afryce 2,2 mln mieszkańców. Rośnie cała generacja dzieci sierot, co z kolei rozpowszechnia analfabetyzm, gdyż biednych nie stać na naukę. Zamyka się krąg nędzy i rozpaczy.
Czy biały człowiek, który sam ostatecznie padł ofiarą epidemii AIDS, będzie w stanie spłacić choćby część długu wobec Czarnego Kontynentu? To pytanie, które jako jeszcze jedno wyzwanie staje u progu nowego tysiąclecia.