Portrety i inscenizacje bitew zostały namalowane na ścianach zakładów karnych w Opolu Lubelskim, Lublinie i Zamościu; zajmują powierzchnię 175 m2, 100 m2 i 60 m2. Malunki powstały w ramach realizacji innowacyjnego programu Fundacji im. Kazimierza Wielkiego pn. Resocjalizacja przez patriotyzm, mającego na celu propagowanie wśród osadzonych w zakładach karnych na Lubelszczyźnie wzorców postaw obywatelskich i patriotycznych na podstawie tradycji Żołnierzy Wyklętych i polskiego podziemia niepodległościowego.
Bohaterowie walk o niepodległość Polski zostali postawieni za wzór postaw obywatelskich i patriotycznych.
Wzór postaw
Pomysłodawcą i inicjatorem zadania jest Karol Wołek, prezes Fundacji im. Kazimierza Wielkiego. Za opracowanie graficzne murali odpowiada Aleksandra Bierzyńska, a za namalowanie murali na ścianach zakładów karnych Maciej Mazurkiewicz. Zadanie zostało sfinansowane przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-20.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
– W ramach tego programu w latach 2019-20 zrealizowaliśmy zajęcia edukacyjne dla osadzonych, konkursy literackie i plastyczne, koncerty patriotyczne, ponadto osadzeni otrzymali materiały edukacyjne na temat Żołnierzy Wyklętych: publikacje i filmy. Wspólnie z osadzonymi poddaliśmy renowacji 10 mogił i pomników żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego na Lubelszczyźnie. Wyposażyliśmy biblioteki więzienne w publikacje o żołnierzach podziemnego Wojska Polskiego. Postacie Żołnierzy Wyklętych, autentycznych bohaterów walk o niepodległość Polski, którzy wykazali się heroizmem w obronie słabszych i społeczeństwa, zostały postawione za wzór postaw obywatelskich i patriotycznych w procesie resocjalizacji osadzonych. Zainteresowanie samych osadzonych przerosło nasze oczekiwania. Przykłady autentycznych, prawdziwych postaci historycznych przemawiały do wyobraźni uczestników programu, pokazując możliwą drogę bezinteresownej służby drugiemu człowiekowi i całemu społeczeństwu – wyjaśnia Karol Wołek.
Postacie i miejsca
Murale w zakładach karnych nawiązują do postaci, miejsc i wydarzeń z najbliższych okolic. Mural w Opolu Lubelskim przedstawia bitwę w Lesie Stockim, stoczoną 24 maja 1945 r. pomiędzy żołnierzami polskiego podziemia niepodległościowego, dowodzonymi przez mjr. Mariana Bernaciaka ps. Orlik a żołnierzami NKWD, KBW, UB i MO. Była to zwycięska dla Polaków bitwa z kilkakrotnie przeważającymi liczebnie wojskami okupanta sowieckiego i pomimo użycia przez niego 3 samochodów pancernych. Mural w Lublinie składa się z 11 mniejszych malunków, łącznie o powierzchni ok. 100 m2. Przedstawiają one Zamek Lubelski z okresu pełnienia przez niego funkcji największego sowieckiego więzienia na Lubelszczyźnie oraz 10 postaci oficerów podziemnego Wojska Polskiego walczących na Lubelszczyźnie zarówno z okupantem niemieckim, jak i sowieckim. – Upamiętniliśmy następujące postacie naszych bohaterów: gen. bryg. Zygmunt Broniewski ps. Bogucki, mjr Marian Bernaciak ps. Orlik, mjr Hieronim Dekutowski ps. Zapora, mjr Franciszek Przysiężniak ps. Ojciec Jan, kpt. Zdzisław Broński ps. Uskok, kpt. Stanisław Łukasik ps. Ryś, kpt. Adam Mirecki ps. Adaś, kpt. Wincenty Sowa ps. Vis, por. Leon Cybulski ps. Znicz, por. Henryk Lewczuk ps. Młot – wylicza K. Wołek. Mural na murze Oddziału Zewnętrznego Zakładu Karnego w Zamościu składa się z 8 malowideł, które przedstawiają klasztor bernardynów w Radecznicy, gdzie był ośrodek konspiracji niepodległościowej za okupacji sowieckiej, oraz postaci oficerów podziemnego Wojska Polskiego.
