Które noworodki są uważane za wcześniaki?
Wcześniaki to dzieci urodzone poniżej 37. tygodnia życia płodowego. Dzielimy je na kilka grup, bo innej opieki wymagają dzieci urodzone między 37. a 34. tygodniem, a zupełnie innej urodzone poniżej 28. tygodnia. Wcześniaki możemy również podzielić ze względu na masę urodzeniową. Tu wyróżniamy różne grupy w przedziale od 500 g do 2500 g. Na oddziale neonatologicznym, na którym pracuję, opiekujemy się dziećmi urodzonymi po 32. tygodniu. Dzieci młodsze przebywają na oddziale patologii i intensywnej terapii noworodka.
Jakiego rodzaju problemy mają wcześniaki?
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Najczęściej są to problemy z układem oddechowym. Wynikają one z niedoboru surfaktantu – substancji zmniejszającej napięcie powierzchniowe, która jest produkowana po 34. tygodniu życia płodowego. Wcześniaki mają też problemy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, układów krążenia i pokarmowego. Zazwyczaj każdy układ u wcześniaków jest niedojrzały. Nawet dzieci urodzone po 34. tygodniu mają trudności podczas karmienia, wynikające z braku koordynacji odruchu ssania z połykaniem i oddychaniem. Należy też pamiętać o tzw. oddechu periodycznym. Każde dziecko jest inne, dlatego trudno mówić o ogólnym podejściu, trzeba realizować indywidualne potrzeby malucha.
Jak wygląda współpraca z rodzicami?
Rodzice są bardzo ważni w opiece nad dzieckiem przedwcześnie urodzonym. Chodzi zarówno o edukację, wiedzę o specjalnych potrzebach rozwojowych ich dziecka, jak i o czynną współpracę z personelem medycznym. Przed pandemią zapraszaliśmy nie tylko mamy, ale i tatusiów do tzw. kangurowania wcześniaków. Zapewnia ono bliski kontakt – „skóra do skóry”. Dziecko jest układane na piersi rodzica, czuje jego ciepło i słyszy bicie serca. W ten sposób nawiązuje się dialog bez słów, dialog bardzo owocny, bo dzieci kangurowane lepiej przybierają na wadze, szybciej opuszczają inkubator. Kangurowanie łagodzi też negatywne doznania dziecka związane z pobytem w inkubatorze i stosowaniem różnych procedur medycznych. Jeżeli wcześniak jest karmiony przez sondę, próbujemy podawać mu odciągnięte mleko matki, które jest pokarmem, szczepionką i lekiem. To cud natury, którego skład zawsze jest dostosowany do wieku dziecka, niezależnie od tego, czy urodziło się o czasie, czy przedwcześnie. Gdy wcześniak jest już na tyle silny, że można próbować przystawić go do piersi, a potrzebna jest stymulacja odruchu ssania, uczymy mamę masaży okolicy okołoustnej.
Reklama
Jakie wyzwania czekają na rodziców wcześniaka w domu?
Wypisanie wcześniaka do domu jest możliwe, gdy osiągnie odpowiednią wagę (zazwyczaj jest to ok. 2000 g), nie ma bezdechów, zaburzeń termoregulacji i problemów ze ssaniem. Ważne jest kontynuowanie karmienia piersią, bo pokarm matki zawiera przeciwciała chroniące dziecko przed infekcją. Karmienie powinno się odbywać na żądanie, także w nocy. Warto regularnie stosować kangurowanie, przynajmniej przez pierwsze trzy miesiące. W karcie wypisowej rodzice otrzymują szczegółowe zalecenia dotyczące wizyt kontrolnych u specjalistów, np. w poradni rehabilitacyjnej, audiologicznej, okulistycznej, neurologicznej – w zależności od stanu dziecka. Ważne jest, by rodzice przestrzegali terminów wizyt, ale też by swojego, urodzonego przedwcześnie dziecka nie porównywali z innymi dziećmi. Mały pacjent ma prawo do własnego tempa rozwoju.
W pierwszych miesiącach życia wcześniak jest bardzo delikatny, nieodporny na zakażenia, wymaga troskliwej opieki i medycznej obserwacji. Z upływem czasu, gdy pediatra stwierdzi, że dziecko dobrze się rozwija, parasol ochronny powinien być stopniowo składany. Nadmierna ochrona i przesadna dbałość mogą spowodować, że u wcześniaka rozwinie się zespół tzw. dziecka bezradnego.
Rozmawiała Anna Wyszyńska
