Po przebyciu udaru mózgu często pojawia się wiele powikłań, wśród których najczęściej możemy wyróżnić:

– osłabienie siły mięśniowej zlokalizowane po jednej stronie ciała,

– zwiększone napięcie mięśniowe o typie spastyczności,

– zaburzenia czucia,

– problem z utrzymaniem równowagi w staniu i siedzeniu,

– zaburzenia mowy.

W przypadku każdego pacjenta obraz choroby będzie jednak prezentował się nieco inaczej. Zdarzają się osoby, które po udarze są przykute do łóżka, i takie, u których powikłania są niewielkie i nie mają dużego wpływu na codzienne funkcjonowanie.

Niezależnie od stopnia nasilenia objawów należy jak najwcześniej wdrożyć proces fizjoterapii, który będzie indywidualnie dostosowany do każdego pacjenta.

U osób, które na stałe przebywają w łóżku, fizjoterapia nakierowana jest głównie na zapobieganie przykurczom mięśniowym i profilaktykę przeciwodleżynową. Pracuje się głównie za pomocą ćwiczeń biernych. Należy pamiętać o częstym zmienianiu pozycji pacjenta w łóżku, aby zapobiegać tworzeniu się odleżyn. Ważnym elementem pracy z takimi pacjentami jest odtworzenie funkcji kończyny górnej, aby pacjent mógł samodzielnie zjeść posiłek czy chociażby się uczesać. Stosuje się także etapową pionizację i naukę utrzymania równowagi w pozycji siedzącej, a u mocniejszych pacjentów – także stojącej.

Fizjoterapia osób, które są w stanie przemieszczać się samodzielnie, wygląda nieco inaczej. W takim przypadku kładzie się nacisk na jak największe usamodzielnienie się pacjenta. Bardzo ważną rolę odgrywają tu ćwiczenia wzmacniające mięśnie, prowadzone według metod neurofizjologicznych, np. PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation) albo NDT Bobath.

Metody te dają możliwość dostosowania terapii do możliwości i potrzeb każdego pacjenta oraz do celu, który sobie założył. Dla jednego priorytetem może być poprawa funkcji lokomocji, inna osoba będzie chciała skupić się na poprawie siły i sprawności ręki, a jeszcze inna – na poprawie równowagi i profilaktyce upadków. Najważniejsze jest to, aby jasno sprecyzować swój cel i z pomocą fizjoterapeuty do niego dążyć.

Należy pamiętać, że mechanizmy regeneracji układu nerwowego są bardzo powolne. Centralny układ nerwowy nie ma takich możliwości odbudowy jak inne tkanki organizmu. Fizjoterapia osób po udarze mózgu jest zatem procesem trudnym i długotrwałym. Niejednokrotnie spotykałem pacjentów, którzy od momentu doznania udaru stale korzystali z pomocy fizjoterapeutów i efekty wieloletniej pracy były niewielkie. Należy jednak pamiętać, że bez fizjoterapii powikłania powstałe po udarze byłyby wielokrotnie większe. Dlatego ważnym elementem leczenia osoby po udarze są motywacja i wsparcie udzielane przez bliskich.