Uroczystości wraz ze zwierzchnikiem Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) przewodniczył abp Stanisław Budzik, metropolita lubelski.

Arcybiskup większy kijowsko-halicki przypomniał, że w tym roku obchodzimy dwie znaczące rocznice w relacjach polsko-ukraińskich: 15-lecie działalności Kapituły Pojednania Polsko-Ukraińskiego i 10-lecie podpisania wspólnej deklaracji Synodu Biskupów Ukrainy i Episkopatu Polski o wzajemnym przebaczeniu i pojednaniu. "Zarówno jedna, jak i druga inicjatywa służą wzajemnemu zbliżeniu i współpracy polsko-ukraińskiej. Pojednanie dotyczy bowiem przede wszystkim tego co się dzieje między ludźmi – w ich sercach, umysłach i w duszach. Ale sprawa pojednania to także sprawa duchowego wymiaru w stosunkach miedzy narodami i Kościołami" - powiedział zwierzchnik UKGK i dodał, że "wszystko to jest częścią długiego procesu".

Abp Szewczuk wskazał na wielką rolę św. Jana Pawła II, a przede wszystkim jego pielgrzymki na Ukrainę w 2001 r., w procesie pojednania polsko-ukraińskiego. Przytoczył słowa papieża wygłoszone podczas Mszy św. beatyfikacyjnej we Lwowie. "Niech przebaczenie - udzielone i uzyskane - rozleje się niczym dobroczynny balsam w każdym sercu. Niech dzięki oczyszczeniu pamięci historycznej wszyscy będą gotowi stawiać wyżej to, co jednoczy, niż to, co dzieli, ażeby razem budować przyszłość opartą na wzajemnym szacunku, na braterskiej wspólnocie, braterskiej współpracy i autentycznej solidarności” - mówił wtedy papież Polak.

Zwierzchnik UKGK wskazał na zasługi w dziele pojednania kardynałów: Myrosława Iwana Lubacziwskiego, Józefa Glempa, Lubomira Huzara oraz abp. Józefa Michalika. "Z perspektywy ponad 20 lat dostrzegamy dziś jaką wielkodusznością i mądrością wykazali się ci hierarchowie, którzy jako pierwsi zainicjowali dialog polsko-ukraiński" - zaznaczył abp Szewczuk.

Zwrócił uwagę, że pojednanie wymaga żmudnej codziennej pracy i "takiej jaką zajmują się tegoroczni Laureaci nagrody i ci z ubiegłych lat". "Zauważamy, iż ich wysiłek nie jest daremny, gdyż proces pojednania, dialogu i współpracy zapuszcza już coraz głębsze korzenie. Na tej drodze trzeba jeszcze ciągle usuwać rozmaite kamienie i przeszkody, które pozostawiła nam przeszłość. Czasami ta droga jest bardzo wyboista, czasami łatwiejsza" - mówił zwierzchnik UKGK.

Wskazał na potrzebę działania na wszystkich możliwych poziomach i szczeblach: w relacjach między hierarchami, prezydentami, premierami i ministrami, ale przede wszystkim między ludźmi – mieszkańcami Polski i Ukrainy.

Na zakończenie abp Szewczuk złożył laureatom gratulacje i powiedział: "Niech dobry Bóg błogosławi Wam wszystkim i chroni od zwątpienia i zniechęcenia a dodaje siły i poczucia głębokiego sensu i wiary w to co robicie".

Paweł Kowal, politolog i historyk, publicysta i dyplomata, europoseł i ekspert ds. wschodnich otrzymuje nagrodę za "konsekwentne podejmowanie tematów dotyczących relacji polsko-ukraińskich w przeszłości i teraźniejszości w duchu pojednania oraz za całokształt działań podejmowanych na rzecz wsparcia dla Ukrainy".

Prof. Leonid Zaszkilniak, historyk najnowszych dziejów Ukrainy, badacz stosunków ukraińsko-polskich, zastępca dyrektora Instytutu Ukrainoznawstwa im. Krypiakiewicza we Lwowie otrzymuje nagrodę za "całokształt działań i badań historycznych, w których kieruje się ideą pojednania obu narodów, pomyślnością i dobrem ich wzajemnych stosunków". Prof. Zaszkilniak jest m.in. organizatorem Ukraińsko-Polskich Konwersacji Naukowych pod tytułem „Wojny kozackie XVII wieku w świadomości polskiego i ukraińskiego narodów” oraz aktywnym uczestnikiem "Seminariów Ukraina – Polska: trudne pytania".

Działający od 2009 r. interaktywny multimedialny portal społecznościowy i Radio Wnet otrzymują nagrodę za "działania społeczne na rzecz porozumienia między narodami oraz zaangażowanie w obiektywny przekaz wydarzeń na Ukrainie podczas rewolucji godności i działań wojennych w Donbasie". Portal Wnet, który współpracuje m. in. z redakcjami radiowymi w Równem, Lwowie, Iwano-Frankowsku, Winnicy przekazuje informacje "w sposób tolerancyjny, obiektywny, pełny szacunku do osób innych narodowości oraz w duchu pojednania i wzajemnego wsparcia dla narodu ukraińskiego w dążeniu do przemian".

Niekomercyjny, niezależny od władz i grup biznesowych kontrolujących ukraińskie media internetowy kanał telewizyjny Hromadske.TV otrzymuje nagrodę za "rzetelne i obiektywne wyświetlanie tematów polsko-ukraińskich oraz treści zbliżające oba narody". Kiedy podczas protestów w 2013 r. większość źródeł informacji zostało ocenzurowana, a inne odcięte od zasilania, telewizja Hromadske była jednym z głównych źródeł informacji internetowych transmitujących najświeższe wydarzenia z Euromajdanu oraz z innych miast ukraińskich. Kanał zdobył popularność w Polsce dzięki programom publicystycznym, do których zapraszani są znani polscy politycy, publicyści i artyści, a także transmisjami na żywo z gorących miejsc w Kijowie, Krymie i podczas walk w Donbasie.

Kapituła Pojednania Polsko-Ukraińskiego została powołana w 1999 r., aby tworzyć nowy model stosunków Polaków i Ukraińców, doświadczonych wspólną, trudną historią. Jej głównym zadaniem jest upowszechnianie wartości jednoczących oba narody oraz podejmowanie działań przyczyniających się do budowania świadomości, iż oba narody wspólnie tworzą nową przyszłość, opartą na zasadach szacunku i tolerancji, prawdy i miłości. Nagroda Pojednania jest przyznawana od 2001 r.

W składzie Kapituły znajdują się najwyżsi hierarchowie m.in.: abp Światosław Szewczuk, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, kardynałowie: Lubomir Huzar, Henryk Gulbinowicz, Stanisław Dziwisz, dyplomaci, przedstawiciele świata kultury, nauki i mediów, ludzi o otwartych i rozumiejących potrzebę tworzenia wspólnoty ducha pomiędzy Polską a Ukrainą.

Nagrodą Pojednania jest statuetka, przedstawiająca dwa kwiaty: mak i bławat. Symbolizują one narody Polskę i Ukrainę, które żyją obok siebie, połączone wspólną historią.

Wśród dotychczasowych laureatów Nagrody są m.in.: św. Jan Paweł II, prof. Jerzy Kłoczowski, prof. Adam Daniel Rotfeld, Redakcja „Tygodnika Powszechnego”, reżyser Jerzy Hoffman, Fundacja św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej oraz Instytut Polski w Kijowie, Prezydium Konferencji Episkopatu Polski, Uniwersytet Narodowy „ Kijowsko-Mohylańska Akademia”, a także Katolicka Agencja Informacyjna.