Zarówno w Przemyślu, jak i na terenie Podkarpacia, i szerzej, południowo-wschodniej Polski, jego nazwisko kojarzone było przeważnie z ostatnią szansą ratunku dla alkoholików oraz degradowanych nałogiem ich rodzin. W środowisku uzależnionych funkcjonowało obiegowe powiedzenie: „Masz problem zgłoś się na rekolekcje do Zarycha. Tam się dzieją cuda”.

Opiekun wyrzuconych na margines

Z uwagi na na ogromną ilość różnych publikacji, które się dotąd ukazały, życiorys tego kapłana jest dobrze znany.

Przyszły ks. prał. Stanisław Zarych 19 lutego 1945 r. na zawsze opuszcza rodzinne Blizne, miejsce gdzie kiedyś wszystko się zaczęło. Wsiada na rower i rusza ku swemu przeznaczeniu, a właściwie drogą wytyczoną mu przez Opatrzność. Warto podkreślić jego determinację i odwagę, gdyż jest środek zimy, a pokonanie 80 km zaśnieżoną, górzystą drogą stanowi nie lada wyczyn.

19 czerwca 1949 r., po ukończeniu Seminarium Duchownego w Przemyślu, z rąk bp. Franciszka Bardy przyjmuje święcenia kapłańskie. Pracuje jako wikariusz w kilku parafiach, w międzyczasie broni doktorat na KUL, następnie pełni odpowiedzialne funkcje w przemyskim seminarium. Jest wychowawcą i profesorem, później sekretarzem ordynariusza bp. Ignacego Tokarczuka, a od 1981 r. proboszczem parafii Świętej Trójcy w Przemyślu.

W odbiorze społecznym istotą jego kapłaństwa staje się idea abstynencji od alkoholu i pomoc uzależnionym. Współpracuje i przyjaźni się z ks. Franciszkiem Blachnickim, twórcą Krucjaty Wyzwolenia Człowieka. W rezultacie ten ruch kościelny za przyczyną ks. Zarycha trafia do naszej diecezji.

Jest diecezjalnym duszpasterzem trzeźwości i cenionym w Polsce autorytetem. Uznając, że w walce o trzeźwość narodu należy użyć wszystkich dostępnych środków, w 1986 r. inicjuje w Przemyślu powstanie grupy Anonimowych Alkoholików oraz kolejnych w diecezji i na Podkarpaciu. Emisariuszami księdza, którzy ponieśli ideę trzeźwości w Polskę, stali się trzeźwi alkoholicy, byli pensjonariusze szpitali odwykowych, ośrodków terapeutycznych i zakładów karnych, do niedawna ludzie wyrzuceni na margines.

Witaj, bracie

Ksiądz Stanisław nikogo nie przekreślał, a w pamięci pokoleń zapisał się jako symbol troski i miłości bliźniego. Charakterystyczną cechą jego postawy był gest otwartych ramion i słowa: „witaj, bracie” kierowane do tych, którzy chcieli się podnieść z dna upadku i szukali pomocy. Trudno oszacować, ilu ich było, ale misja ks. Zarycha miała istotny wymiar społeczny i zapewne dlatego w 2005 r. Rada Miejska przyznała mu godność Honorowego Obywatela Miasta Przemyśla.

Tytuł tekstu zapożyczyłem z książki Nie zostawiłem Was samych, napisanej po śmierci kapłana. Jest jakby głosem zza grobu, który odpowiada na stawiane czasem pytanie: Co z nami będzie, gdy go zabraknie? Kiedyś, jak dzieci we mgle tułali się po manowcach życia, piętnowani i samotni. Dzisiaj tworzą świadomą zwycięstwa nad samym sobą, wyjątkową wspólnotę wolnych ludzi, której swe kapłaństwo poświęcił ks. dr Stanisław Zarych.