Bóg drugi raz objawia się Mojżeszowi i przedstawia mu się. W Biblii imię określa osobę, która je nosi. Jak zatem sam Pan Bóg przedstawia się Mojżeszowi?
W Księdze Wyjścia czytamy: „Mojżesz, wstawszy rano, wstąpił na górę, jak mu nakazał Pan, i wziął do rąk tablice kamienne. A Pan zstąpił w obłoku, i Mojżesz zatrzymał się koło Niego, i wypowiedział imię Pana. Przeszedł Pan przed jego oczyma i wołał: «Pan, Pan, Bóg miłosierny i łagodny, nieskory do gniewu, bogaty w łaskę i wierność»” (Wj 34, 4b-6).
Bóg nie podaje jednego imienia. Zamiast tego używa różnych określeń. One pomagają nam zrozumieć, jaki jest Bóg. Ludzki umysł nie jest w stanie poznać Pana Boga. Poznajemy Go przez analogię, metaforę i opisy. W pierwszym objawieniu Mojżeszowi Bóg mówi o sobie: „JESTEM, KTÓRY JESTEM”, co zapisywano czterema hebrajskimi literami „JHWH”. To imię wyraża to, kim On jest i co czyni. Żydzi przez szacunek do dziś nie wymawiają tego imienia. Uważają, że jest zbyt wielkie, zbyt święte, by człowiek mógł je pojąć i wymówić. Gdy czytają Pismo Święte, w miejscu, gdzie jest „JHWH”, wymawiają „Adonai”, czyli „Pan”.
W objawieniu najpierw padają słowa: „Pan, Pan”. Hebrajski tekst używa tu właśnie imienia Boga „JHWH”. Jahwe to jest to samo imię Boga, które znali Abraham, Izaak i Jakub. Nie było to nowe objawienie. Bóg przedstawił się jako wieczny, niezmienny.
Reklama
Następnie Bóg mówi o sobie: „Bóg miłosierny” (hebr. El ra-hum). „Miłosierny” można inaczej przetłumaczyć jako pełen współczucia. Pochodzenie tego słowa wiąże się z hebrajskim rechem – łono, wnętrzności; w ten sposób porównuje się miłość Boga do miłości macierzyńskiej. Bóg, jak matka, chce chronić i ocalać życie swojego ludu. Papież Franciszek mówi jasno: „Miłosierdzie to imię Boga”.
Potem Bóg dodaje: „i łaskawy”. Łaskawy (hebr. channun) kryje znaczenie „pochylać się w życzliwości ku niższemu, sprzyjać lub obdarzać”. Jest to łaska, czyli dawanie niezasługującym na to.
„Nieskory do gniewu” to kolejne imię Pana Boga, które objawia Jego cierpliwość wobec człowieka. Hebrajskie określenie erek appajim to idiom, dosłownie brzmiący: „długich nozdrzy”. Znaczy to, że Bóg powstrzymuje swój gniew i czeka na nawrócenie człowieka. Nie obraża się, nie oburza się na obrazę i zło, ale jest cierpliwy wobec swego ludu.
Bóg jest „bogaty w łaskę”. Wyrażenie hebrajskie rab chesed wskazuje na obfitość łaski, dobroci Boga. Nic Go nie ogranicza w bezinteresownej miłości i łaskawości.
Dalej Bóg dodaje: „i wierność”. Bóg jest wierny, ponieważ w Nim jest prawda. Bóg nie zmienia swoich obietnic. Jego miłość względem ludzi jest stała.
Kochający, łaskawy i obdarowujący charakter Boga nie przekreśla Jego sprawiedliwości, ale pomaga człowiekowi w drodze wiary, szczególnie w przyjmowaniu Bożego przebaczenia i łaski.
Biblia terminem „przymierze” określa zbawczą relację między Bogiem a Izraelem, zaś w szerszym znaczeniu – z całą ludzkością. Relacja ta zawsze jest inicjowana przez Boga, nigdy przez człowieka. Człowiek jest obdarowywany szczególnymi zbawczymi darami, w zamian natomiast powinien okazać Bogu posłuszeństwo. W Starym Testamencie możemy znaleźć opisy wielu przymierzy, chociażby układ Boga z Noem, któremu Bóg obiecał, że już nigdy nie ukarze ludzkości potopem. Kolejnym paktem, istotnym dla religii żydowskiej i całego Izraela, jest przymierze Boga z Abrahamem, choć modelowym przymierzem Starego Testamentu jest przymierze synajskie. Przymierze z Abrahamem jest dla ludu Bożego wręcz fundamentalne, gdyż to właśnie Abrahamowi Bóg złożył obietnice: licznego potomstwa, ziemi na własność i szczególnego błogosławieństwa (stąd zarówno to przymierze, jak i przymierze noachickie nazywa się przymierzem obietnicy). Te trzy obietnice tak mocno zaważyły na historii Izraela, że stały się podstawą zbawczej relacji. Każdy, kto był potomkiem Abrahama, miał przywilej należeć do ludu przymierza przez znak obrzezania, a ziemię Kanaan, którą Bóg wskazał Abrahamowi i dał mu na własność, każdy Izraelita uznawał za „swoją”. Wreszcie – każdy Izraelita mógł także w sposób wyjątkowy liczyć na Boże błogosławieństwo, bardziej niż inne narody. Warto jednak zaznaczyć, że Księga Rodzaju przekazuje nam dwa opisy zawarcia tego przymierza. Wersja kapłańska (rozdział 17) swoją uwagę koncentruje właśnie na wspomnianych obietnicach – stąd na tak rozumiane przymierze powoła się św. Paweł, argumentując, że Bóg najpierw złożył obietnice, a dopiero potem domagał się od Abrahama posłuszeństwa. Dlatego, według Pawła, uczynki nie dają zbawienia, lecz daje je Boża łaska, która uprzedza uczynki. Wersja jahwistyczna natomiast (rozdział 15) zawiera opis rytu zawarcia przymierza, który nawiązuje do starożytnych zwyczajów. Tutaj Bóg też składa obietnice – ale by je uwiarygodnić, zostaje zawarte przymierze według wskazówek samego Boga. Otóż Abraham przygotował przepołowione zwierzęta ofiarne i ułożył je tak, by w środku pozostało miejsce na przejście kontrahentów. Ryt ten ma niejako zapowiadać, co czeka tych, którzy okażą się niewierni zawieranemu przymierzu. Warte podkreślenia jest to, że środkiem, pomiędzy tymi połowami zwierząt przechodzi tylko ogień symbolizujący Boga, a zatem Bóg osobiście zawiera przymierze z Abrahamem. Jest to przymierze jednostronne, gdyż nie ma tu żadnej wzmianki o zobowiązaniach ze strony Abrahama. Jest natomiast uznanie wiary Abrahama, który uwierzył obietnicom Boga i zostało mu to poczytane jako zasługa – sprawiedliwość, dlatego jest on nazywany „Ojcem wierzących”. Nie ulega wątpliwości, że choć dla Izraela przymierze synajskie jest centralne (na jego mocy Izrael stał się ludem Bożym, otrzymał Prawo, a Mojżesz ustanowił kult ofiarniczy sprawowany przed Arką Przymierza), to jednak obietnice złożone Abrahamowi w tym przymierzu stały się nieodłącznym elementem zbawczej więzi między Bogiem a Izraelem. Izraelici mogli zawsze powoływać się na te obietnice.
Wielki Post to czas modlitwy, postu i jałmużny. To wiemy, prawda? Jednak te 40 dni to również czas duchowej przemiany, pogłębienia swojej wiary, a może nawet… powrotu do jej podstaw? W kolejnym dniu naszego katechizmu odpowiedź na pytanie - czy papież rzeczywiście jest nieomylny?
Czy wiesz, co wyznajesz? Czy wiesz, w co wierzysz? Zastanawiałeś się kiedyś nad tym? Jeśli nie, zostań z nami. Jeśli tak, tym bardziej zachęcamy do tego duchowego powrotu do podstaw z portalem niedziela.pl. Przewodnikiem będzie nam Katechizm Kościoła Katolickiego oraz Youcat – katechizm Kościoła katolickiego dla młodych.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
