Komputer - dobra rzecz, ale bez przesady

Komputer do zabawy i do nauki

Reklama

Komputer może mieć mnóstwo zastosowań. W przypadku dzieci i młodzieży ważne jest, aby umiejętnie wkomponować jego obecność w całokształt wychowania i edukacji, odpowiednio do wieku i zainteresowań. Nie powinien być jedynie elementem oderwania (relaksu) od reszty formacji. Może uczyć i bawić. Najczęściej zaczyna się od zabawy. Wtedy jeszcze nikt nie myśli o poważnym wykorzystaniu komputera czy uczeniu maluchów korzystania z oprogramowania. Dzieci jednak szybko się uczą, szybciej niż dorośli. W miarę upływu czasu okazuje się, że komputer służyć może do celów naukowych: do obliczeń, robienia wykresów, zestawień, statystyk, do poszukiwania ciekawych materiałów czy informacji na różne szkolne przedmioty. Można też wejść do sieci internetowej i kontaktować się nie tylko z kolegami, ale i z całym światem. Można nawet podłączyć kamerę i na żywo oglądać przyjaciół. Naprawdę możliwości jest bez liku. Dzieci już od najmłodszych lat wykazują wiele zainteresowania nowymi technologiami. Ważne jest, aby rodzice, a zwłaszcza szkoła, umiejętnie wykorzystali ten wielki potencjał i pokierowali nim w odpowiedni sposób. Dzieci powinny uczyć się nie tylko obsługi, ale również zapoznawać się z możliwościami i niebezpieczeństwami (również tymi dotyczącymi zdrowia), jakie niesie ze sobą sprzęt komputerowy. Chodzi więc o to, by od samego początku wyrabiać w nich zmysł krytyczny, umiejętność dostrzegania plusów i minusów.

Komputer zamiast kolegi?

Reklama

Kupowanie sprzętu elektronicznego związane jest najczęściej z takimi wydarzeniami, jak: dzień św. Mikołaja, I Komunia św. Rodzice, chrzestni zapożyczają się często, żeby uszczęśliwić swoje pociechy. Tym decyzjom towarzyszy często jeszcze jedna myśl. Dzisiejsze czasy są niespokojne. Słyszymy często o napadach, rozbojach, pobiciach. Już w szkole wiele dzieci styka się z narkotykami, złym towarzystwem. Rodzice boją się o ich zdrowie i bezpieczeństwo. Dlatego myślą, że kupując komputer, gry, zatrzymają dzieci w domach i dzięki temu będą one bezpieczne. Nic bardziej mylnego! Problem polega na tym, że nie zawsze rodzice kontrolują to, jakimi grami interesują się dzieci, po jakich stronach internetowych surfują, z kim kontaktują się na coraz popularniejszych chatach czy gadu-gadu. To, że dziecko jest w domu, nie znaczy, że jest bezpieczne. Wiele gier komputerowych nasyconych jest przemocą, gwałtem, leje się krew, trzeba eliminować przeciwników. To powoli rodzi agresję. W końcu dzieci mogą dojść do wniosku, że jedynym sposobem rozwiązywania konfliktów jest użycie siły.
Bywa też i tak, że świat wirtualny staje się dziecku bliższy niż realny. Ma to miejsce szczególnie wtedy, kiedy dziecko przeżywa jakieś problemy (szkoła, nauka, rodzina) i nie ma możliwości porozmawiania o nich z rodzicami czy starszymi, ponieważ oni bardzo często ignorują to. Dziecko ucieka wtedy w świat wirtualny, żeby zapomnieć. Izoluje się od otoczenia, zamyka się w sobie, traci kontakt z najbliższymi, ucieka od świata realnego. Komputer staje się wtedy pewnego rodzaju gratyfikacją za niepowodzenia.
Bardzo wiele zła może wyrządzić niekontrolowany dostęp do internetu. Wiemy dobrze, że można tam znaleźć wszystko, że można trafić na nieodpowiednie osoby. Jeżeli dziecko ma jakieś problemy, o których nie może porozmawiać w domu, zaczyna się zwierzać z nich on-line przypadkowym osobom. One przynajmniej wysłuchają, zainteresują się, pocieszą, zaproponują spotkanie. Stają się więc bliskie, bliższe nawet od rodziców. Dlatego właśnie internet stał się doskonałym narzędziem do werbowania do różnego rodzaju sekt, do rozprowadzania narkotyków, nakłaniania do pedofilii.
Jednak nie zawsze dzieci korzystające z komputera tracą kontakt z rówieśnikami. Praca z komputerem czy zabawa, jeśli jest dobrze przemyślana, może być wspaniałym narzędziem nawiązywania znajomości, uczenia się pracy w grupie, pomagania sobie. Może więc odegrać ważną rolę w procesie socjalizacji dzieci i młodzieży. Wszystko zależy od sposobu wykorzystania nowych technologii i od obecności, przynajmniej dyskretnej asystencji, dorosłych. To, oczywiście, stawia wymagania również dorosłym. Rodzice powinni starać się umiejętnie posługiwać tym sprzętem. To zaś stwarza niepowtarzalną okazję do uczenia się razem. Może więc być okazją do zacieśniania więzi rodzinnych, pogłębiania wzajemnego zaufania.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Komputer w rodzinie

Również dorośli mogą zrobić dobry użytek z domowego komputera, ale może on stać się również dla nich źródłem problemów. Weźmy pod uwagę gry komputerowe. Wśród całej gamy przeróżnych propozycji, znajdziemy gry, które są dobre, służą rozwijaniu wyobraźni. Jest wiele gier, dzięki którym bawiąc się równocześnie uczymy się. Uczymy się np. geografii, architektury, historii sztuki itd. Jednak większość gier dostępnych na rynku ma wątpliwą wartość edukacyjną, co więcej, są niebezpieczne. Chodzi tutaj głównie o gry, w których przemoc odgrywa podstawową rolę. Dzieci (i dorośli) wcielają się w role terminatorów, przemytników, myśliwych polujących na istoty z innych planet. Wielu grom przyświeca hasło: zabij, albo zostaniesz zabity. Gracz, wcielający się w jedną z postaci, ma najczęściej do dyspozycji nieograniczoną ilość amunicji, broni. Okazuje się, że to jest wielka pułapka dla najmłodszych graczy, którzy nie zawsze potrafią odróżnić świat gier od świata realnego. Myślą, że to, co przeżywa się na ekranie monitora, ma swoje odbicie w rzeczywistości.
Oglądałem kiedyś program o młodzieży uzależnionej od gier komputerowych. Jeden z chłopców wyznał: „najbardziej w takiej jednej grze podoba mi się, jak główny bohater podrzyna gardło nożem i leje się krew”. Jeżeli takie postawy wzbudzają podziw czy zachwyt, to nie powinna nas dziwić zwiększająca się coraz bardziej przestępczość wśród nieletnich. Przecież przemocy nie uczą się ani w szkole, ani w domu, a więc gdzie? Największe niebezpieczeństwo gier ze scenami przemocy polega na tym, że brutalność, przemoc w tych grach wydaje się piękna, łatwa, do zaakceptowania. Poza tym nigdzie nie widać potem skutków tej przemocy. Wystarczy przycisnąć guzik i wszystko się kończy, znika. Dlatego tak ważne jest, żeby rodzice wiedzieli, czym się zajmują ich dzieci. Drugie źródło niebezpieczeństw kryje się w internecie. Rodzice muszą uzmysławiać dzieciom, że w sieci znajduje się cała masa bezużytecznych śmieci. Jeżeli szukamy czegoś konkretnego, najlepiej od razu przejść do rzeczy, a nie bawić się w poszukiwania na chybił trafił. Ciekawość może okazać się pierwszym stopniem do piekła. Tak, jak uczymy dzieci poruszać się po ulicy, tak trzeba uczyć je poruszania się po internecie. Muszą znać przepisy „ruchu drogowego”, żeby bezpiecznie dotrzeć do celu.

Konkluzja

Co zatem robić? Ewa Braun-Gałkowska, znana psycholog i pedagog, zauważa, że „bardzo potrzebne jest więc szerokie wprowadzanie do szkół edukacji medialnej, która dotyczyłaby nie tylko informatyki, ale uczyła również rozumienia języka mediów i posługiwania się nim, a także wyjaśniała psychologiczne mechanizmy oddziaływania i potrzebę uruchamiania aktywności własnej, czyli świadomego decydowania o sposobie korzystania. Edukacja ta jest ogromnie ważna, jeśli chodzi o korzystanie z telewizji i gier komputerowych, którym dzieci poświęcają bardzo dużo czasu, a także - wchodzącego coraz szerzej w życie dzieci - internetu. Wynalazek wspaniały bywa zarazem niebezpieczny, stąd wynika odpowiedzialność za media zarówno nadawców, jak i odbiorców. Nadawcy powinni zrozumieć, że są odpowiedzialni za treść i formę programów, bo przez nie zmieniają widzów. Odbiorcy powinni pamiętać, że nie może zaszkodzić program nieobejrzany, dlatego trzeba korzystać z mediów z umiarem i z wyborem, czyli dokonywać ograniczania czasu i krytycznego wyboru treści.
Trzeba nauczyć się życia w świecie mediów, który jest współcześnie naszym światem”. A któż może to zrobić lepiej niż sami rodzice?

Drodzy Bracia i Siostry, Jednym z największych mistrzów średniowiecznej teologii jest św. Albert Wielki. Tytuł „wielki” („magnus”), z jakim przeszedł on do historii, wskazuje na bogactwo i głębię jego nauczania, które połączył ze świętością życia. Już jemu współcześni nie wahali się przyznawać mu wspaniałych tytułów; jeden z jego uczniów, Ulryk ze Strasburga, nazwał go „zdumieniem i cudem naszej epoki”. Urodził się w Niemczech na początku XIII wieku i w bardzo młodym wieku udał się do Włoch, do Padwy, gdzie mieścił się jeden z najsłynniejszych uniwersytetów w średniowieczu. Poświęcił się studiom „sztuk wyzwolonych”: gramatyki, retoryki, dialektyki, arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki, tj. ogólnej kultury, przejawiając swoje typowe zainteresowanie naukami przyrodniczymi, które miały się stać niebawem ulubionym polem jego specjalizacji. Podczas pobytu w Padwie uczęszczał do kościoła Dominikanów, do których dołączył później, składając tam śluby zakonne. Źródła hagiograficzne pozwalają się domyślać, że Albert stopniowo dojrzewał do tej decyzji. Mocna relacja z Bogiem, przykład świętości braci dominikanów, słuchanie kazań bł. Jordana z Saksonii, następcy św. Dominika w przewodzeniu Zakonowi Kaznodziejskiemu, to czynniki decydujące o rozwianiu wszelkich wątpliwości i przezwyciężeniu także oporu rodziny. Często w latach młodości Bóg mówi do nas i wskazuje plan naszego życia. Jak dla Alberta, także dla nas wszystkich modlitwa osobista, ożywiana słowem Bożym, przystępowanie do sakramentów i kierownictwo duchowe oświeconych mężów są narzędziami służącymi odkryciu głosu Boga i pójściu za nim. Habit zakonny otrzymał z rąk bł. Jordana z Saksonii. Po święceniach kapłańskich przełożeni skierowali go do nauczania w różnych ośrodkach studiów teologicznych przy klasztorach Ojców Dominikanów. Błyskotliwość intelektualna pozwoliła mu doskonalić studium teologii na najsłynniejszym uniwersytecie tamtych czasów - w Paryżu. Św. Albert rozpoczął wówczas tę niezwykłą działalność pisarską, którą miał odtąd prowadzić przez całe życie. Powierzano mu ważne zadania. W 1248 r. został oddelegowany do zorganizowania studium teologii w Kolonii - jednym z najważniejszych ośrodków Niemiec, gdzie wielokrotnie mieszkał i która stała się jego przybranym miastem. Z Paryża przywiózł ze sobą do Kolonii swego wyjątkowego ucznia, Tomasza z Akwinu. Już sam fakt, że był nauczycielem św. Tomasza, byłby zasługą wystarczającą, aby żywić głęboki podziw dla św. Alberta. Między obu tymi wielkimi teologami zawiązały się stosunki oparte na wzajemnym szacunki i przyjaźni - zaletach ludzkich bardzo przydatnych w rozwoju nauki. W 1254 r. Albert został wybrany na przełożonego „Prowincji Teutońskiej”, czyli niemieckiej, dominikanów, która obejmowała wspólnoty rozsiane na rozległym obszarze Europy Środkowej i Północnej. Wyróżniał się gorliwością, z jaką pełnił tę posługę, odwiedzając wspólnoty i wzywając nieustannie braci do wierności św. Dominikowi, jego nauczaniu i przykładom. Jego przymioty i zdolności nie uszły uwadze ówczesnego papieża Aleksandra IV, który zapragnął, by Albert towarzyszył mu przez jakiś czas w Anagni - dokąd papieże udawali się często - w samym Rzymie i w Viterbo, aby zasięgać jego rad w sprawach teologii. Tenże papież mianował go biskupem Ratyzbony - wielkiej i sławnej diecezji, która jednak przeżywała trudne chwile. Od 1260 do 1262 r. Albert pełnił tę posługę z niestrudzonym oddaniem, przywracając pokój i zgodę w mieście, reorganizując parafie i klasztory oraz nadając nowy bodziec działalności charytatywnej. W latach 1263-64 Albert głosił kazania w Niemczech i Czechach na życzenie Urbana IV, po czym wrócił do Kolonii, aby podjąć na nowo swoją misję nauczyciela, uczonego i pisarza. Będąc człowiekiem modlitwy, nauki i miłości, cieszył się wielkim autorytetem, gdy wypowiadał się z okazji różnych wydarzeń w Kościele i społeczeństwie swoich czasów: był przede wszystkim mężem pojednania i pokoju w Kolonii, gdzie doszło do poważnego konfliktu arcybiskupa z instytucjami miasta; nie oszczędzał się podczas II Soboru Lyońskiego, zwołanego w 1274 r. przez Grzegorza X, by doprowadzić do unii Kościołów łacińskiego i greckiego po podziale w wyniku wielkiej schizmy wschodniej z 1054 r.; wyjaśnił myśl Tomasza z Akwinu, która stała się przedmiotem całkowicie nieuzasadnionych zastrzeżeń, a nawet oskarżeń. Zmarł w swej celi w klasztorze Świętego Krzyża w Kolonii w 1280 r. i bardzo szybko czczony był przez swoich współbraci. Kościół beatyfikował go w 1622 r., zaś kanonizacja miała miejsce w 1931 r., gdy papież Pius XI ogłosił go doktorem Kościoła. Było to uznanie dla tego wielkiego męża Bożego i wybitnego uczonego nie tylko w dziedzinie prawd wiary, ale i w wielu innych dziedzinach wiedzy; patrząc na tytuły jego licznych dzieł, zdajemy sobie sprawę z tego, że jego kultura miała w sobie coś z cudu, i że jego encyklopedyczne zainteresowania skłoniły go do zajęcia się nie tylko filozofią i teologią, jak wielu mu współczesnych, ale także wszelkimi innymi, znanymi wówczas dyscyplinami, od fizyki po chemię, od astronomii po mineralogię, od botaniki po zoologię. Z tego też powodu Pius XII ogłosił go patronem uczonych w zakresie nauk przyrodniczych i jest on też nazywany „Doctor universalis” - właśnie ze względu na rozległość swoich zainteresowań i swojej wiedzy. Niewątpliwie metody naukowe stosowane przez św. Alberta Wielkiego nie są takie jak te, które miały się przyjąć w późniejszych stuleciach. Polegały po prostu na obserwacji, opisie i klasyfikacji badanych zjawisk, w ten sposób jednak otworzył on drzwi dla przyszłych prac. Św. Albert może nas wiele jeszcze nauczyć. Przede wszystkim pokazuje, że między wiarą a nauką nie ma sprzeczności, mimo pewnych epizodów, świadczących o nieporozumieniach, jakie odnotowano w historii. Człowiek wiary i modlitwy, jakim był św. Albert Wielki, może spokojnie uprawiać nauki przyrodnicze i czynić postępy w poznawaniu mikro- i makrokosmosu, odkrywając prawa właściwe materii, gdyż wszystko to przyczynia się do podsycania pragnienia i miłości do Boga. Biblia mówi nam o stworzeniu jako pierwszym języku, w którym Bóg, będący najwyższą inteligencją i Logosem, objawia nam coś o sobie. Księga Mądrości np. stwierdza, że zjawiska przyrody, obdarzone wielkością i pięknem, są niczym dzieła artysty, przez które, w podobny sposób, możemy poznać Autora stworzenia (por. Mdr 13, 5). Uciekając się do porównania klasycznego w średniowieczu i odrodzeniu, można porównać świat przyrody do księgi napisanej przez Boga, którą czytamy, opierając się na różnych sposobach postrzegania nauk (por. Przemówienie do uczestników plenarnego posiedzenia Papieskiej Akademii Nauk, 31 października 2008 r.). Iluż bowiem uczonych, krocząc śladami św. Alberta Wielkiego, prowadziło swe badania, czerpiąc natchnienie ze zdumienia i wdzięczności w obliczu świata, który ich oczom - naukowców i wierzących - jawił się i jawi jako dobre dzieło mądrego i miłującego Stwórcy! Badanie naukowe przekształca się wówczas w hymn chwały. Zrozumiał to doskonale wielki astrofizyk naszych czasów, którego proces beatyfikacyjny się rozpoczął, Enrico Medi, gdy napisał: „O, wy, tajemnicze galaktyki... widzę was, obliczam was, poznaję i odkrywam was, zgłębiam was i gromadzę. Z was czerpię światło i czynię zeń naukę, wykonuję ruch i czynię zeń mądrość, biorę iskrzenie się kolorów i czynię zeń poezję; biorę was, gwiazdy, w swe ręce i drżąc w jedności mego jestestwa, unoszę was ponad was same, i w modlitwie składam was Stwórcy, którego tylko za moją sprawą wy, gwiazdy, możecie wielbić” („Dzieła”. „Hymn ku czci dzieła stworzenia”). Św. Albert Wielki przypomina nam, że między nauką a wiarą istnieje przyjaźń, i że ludzie nauki mogą przebyć, dzięki swemu powołaniu do poznawania przyrody, prawdziwą i fascynującą drogę świętości. Jego niezwykłe otwarcie umysłu przejawia się także w działalności kulturalnej, którą podjął z powodzeniem, a mianowicie w przyjęciu i dowartościowaniu myśli Arystotelesa. W czasach św. Alberta szerzyła się bowiem znajomość licznych dzieł tego filozofa greckiego, żyjącego w IV wieku przed Chrystusem, zwłaszcza w dziedzinie etyki i metafizyki. Ukazywały one siłę rozumu, wyjaśniały w sposób jasny i przejrzysty sens i strukturę rzeczywistości, jej zrozumiałość, wartość i cel ludzkich czynów. Św. Albert Wielki otworzył drzwi pełnej recepcji filozofii Arystotelesa w średniowiecznej filozofii i teologii, recepcji opracowanej potem w sposób ostateczny przez św. Tomasza. Owa recepcja filozofii, powiedzmy pogańskiej i przedchrześcijańskiej, oznaczała prawdziwą rewolucję kulturalną w tamtych czasach. Wielu myślicieli chrześcijańskich lękało się bowiem filozofii Arystotelesa, filozofii niechrześcijańskiej, przede wszystkim dlatego, że prezentowana przez swych komentatorów arabskich, interpretowana była tak, by wydać się, przynajmniej w niektórych punktach, jako całkowicie nie do pogodzenia z wiarą chrześcijańską. Pojawiał się zatem dylemat: czy wiara i rozum są w sprzeczności z sobą, czy nie? Na tym polega jedna z wielkich zasług św. Alberta: zgodnie z wymogami naukowymi poznawał dzieła Arystotelesa, przekonany, że wszystko to, co jest rzeczywiście racjonalne, jest do pogodzenia z wiarą objawioną w Piśmie Świętym. Innymi słowy, św. Albert Wielki przyczynił się w ten sposób do stworzenia filozofii samodzielnej, różnej od teologii i połączonej z nią wyłącznie przez jedność prawdy. Tak narodziło się w XIII wieku wyraźne rozróżnienie między tymi dwiema gałęziami wiedzy - filozofią a teologią - które we wzajemnym dialogu współpracują zgodnie w odkrywaniu prawdziwego powołania człowieka, spragnionego prawdy i błogosławieństwa: i to przede wszystkim teologia, określona przez św. Alberta jako „nauka afektywna”, jest tą, która wskazuje człowiekowi jego powołanie do wiecznej radości, radości, która wypływa z pełnego przylgnięcia do prawdy. Św. Albert Wielki potrafił przekazać te pojęcia w sposób prosty i zrozumiały. Prawdziwy syn św. Dominika głosił chętnie kazania ludowi Bożemu, który zdobywał swym słowem i przykładem swego życia. Drodzy Bracia i Siostry, prośmy Pana, aby nie zabrakło nigdy w Kościele świętym uczonych, pobożnych i mądrych teologów jak św. Albert Wielki, i aby pomógł on każdemu z nas utożsamiać się z „formułą świętości”, którą realizował w swoim życiu: „Chcieć tego wszystkiego, czego ja chcę dla chwały Boga, jak Bóg chce dla swej chwały tego wszystkiego, czego On chce”, tzn. aby upodabniać się coraz bardziej do woli Boga, aby chcieć i czynić jedynie i zawsze to wszystko dla Jego chwały.