Jakich planów? Niewielka Szwecja chciała zostać największym mocarstwem protestanckim w basenie Morza Bałtyckiego. Z pomocą Szwedom przyszło kilkanaście tysięcy weteranów protestanckich z wojny trzydziestoletniej,
osiedlonych w północnych Niemczech. Warto zapamiętać, że armia szwedzka, najeżdżając na Polskę, składała się w większości z Niemców. Oprócz wodzów szwedzkich, jak Wittenberg czy Magnus de la Gardie, znajdowali
się w armii Karola Gustawa: książę badeński, landgraf heski oraz wielu innych przywódców niemieckich protestantów. Także król Karol Gustaw był po ojcu Niemcem (Zweibrücken). Również generał Burghardt
Müller, który 18 listopada 1655 r. stanął pod Częstochową, był rodowitym Niemcem. Wniosek prosty: niemieccy i szwedzcy protestanci liczyli głównie na to, że po podbiciu Polski uda się i w niej zaprowadzić
protestantyzm, w czym mieli pomóc zmówieni z nimi polscy protestanci, a wśród nich najpotężniejszy hetman i wojewoda litewski Janusz Radziwiłł. Szwedzcy możnowładcy orientowali się doskonale, że osłabiona
wojnami i skłócona wewnętrznie Polska była łatwa do podbicia.
Jak wspomniałem, zwycięstwo nad Polską było tylko jednym z etapów w planach Karola Gustawa, a w tych planach przeszkadzała katolicka Polska. Zdobyć ostatni jej bastion - klasztor jasnogórski
dla króla szwedzkiego znaczyło narzucić w tej części Europy władztwo protestantyzmu. Opatrznościowo więc, gdy już prawie cała Polska legła u stóp Karola Gustawa, Jasna Góra pozostała nietknięta. Była
dla Polski ostatnim ratunkiem, siłą i nadzieją ocalenia. Obrona Jasnej Góry stała się więc obroną narodu, niepodległego państwa polskiego i zagrożonego katolicyzmu.
Jasna Góra była w owych czasach niedużą, ale nowoczesną twierdzą obronną. Jej przeor - o. Augustyn Kordecki osobiście dopilnowywał jej przebudowy, która trwała od czasów króla Władysława IV,
czyli od 1620 r. Kiedy więc wybuchła wojna szwedzko-polska, o. Augustyn Kordecki został komendantem twierdzy. Od początku wykazał się umiejętnościami prowadzenia zręcznej gry dyplomatycznej i zdolnością
do podejmowania mądrych decyzji. Najpierw przekonał współbraci, że należy wywieźć Cudowny Obraz z Jasnej Góry. Potem zdążył nakupić dział i prochu. W czasie samego oblężenia z odwagą prowadził po murach
twierdzy procesje, udzielając załodze błogosławieństwa. Nocami leżał krzyżem w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej, modląc się o ratunek. To on w ostateczności doprowadził do zwycięstwa nad oblegającymi
Jasną Górę wojskami szwedzkimi. To on obronił sanktuarium przed profanacją, rabunkiem i zniszczeniem, ponieważ potrafił np. zdławić bunt załogi czy też przekonać ojców paulinów, by nie poddawać klasztoru.
Celem obrony Jasnej Góry było, oczywiście, niedopuszczenie do tego, by Szwedzi zajęli klasztor. O. Kordecki wiedział, jak zachowują się Szwedzi: bezczeszczą kościoły, grabią, co się da. W poznańskiej
katedrze zastrzelili biskupa, który zabraniał im odprawić nabożeństwo luterańskie. Siłą przeciągali na swoją wiarę katolików. Wiedział o tym o. Kordecki. Dlatego bronił Jasnej Góry, by pokazać całej Polsce,
wszystkim, którzy utracili nadzieję, że nie wszystko stracone. Walcząc o zwycięstwo, ufał, że Bóg dopomoże Polsce, że przyjdzie cud - bo tylko cud mógł uratować nasz kraj. I faktycznie stał się
cud. Zwycięstwo przyszło po 40 dniach oblężenia. Jasna Góra potwierdziła tym samym, że nadal pozostaje znakiem od Boga - Górą Zwycięstwa.
Pamięć o tym wydarzeniu będzie trwała przez wieki, dodając otuchy wielu pokoleniom Polaków w trudnych dla Ojczyzny chwilach. Wybitny historyk Ludwik Kubala w Wojnie szwedzkiej stwierdził wyraźnie:
„Szwedzi powstrzymani w swym tryumfalnym pochodzie przez jeden nikły klasztor ponieśli moralną klęskę. Wiara w ich nieprzezwyciężoną potęgę została zachwianą (...). Odważni zakonnicy i wielki przeor
napędzili przykładem swoim do walki za ojczyznę szlachtę”. Podobnie badania historyczne Michała Bobrzyńskiego potwierdziły, że w narodzie dopiero wówczas zbudziło się poczucie godności, gdy „cudowny
prawie opór, jaki stawiła drobna, ale wielkim duchem zagrzana załoga, zmusił generała szwedzkiego Müllera do ustąpienia po pięciotygodniowym oblężeniu i wielu heroicznie ponawianych szturmach. Jeden ten
fakt wstrząsnął do głębi zgnuśniałym narodem”.
Cudowna obrona Jasnej Góry, a zarazem ocalenie Polski w XVII wieku, pozwala żywić przekonanie, że Matka Boża pomoże przezwyciężyć nam wszystkie „potopy”, czyli osaczenia wierzącego narodu
przez rozliczne działania zła. Takie myślenie jest jak najbardziej uprawnione, bo to wieszcz Adam Mickiewicz widział w obronie Jasnej Góry dziejowe, historyczne konsekwencje, odnoszące się do dziejów
Polski. W prelekcji wygłoszonej w Paryżu 4 stycznia 1842 r. powiedział: „Nie przypuszczano, że o tę niewielką opokę, na której wznosi się klasztor jasnogórski, rozbije się cała fortuna wojenna
Szwedów”. I dalej Wieszcz włożył prorocze przewidywania w usta o. Augustyna Kordeckiego: „Jeżeli w planach Bożych jest ocalić Polskę - w co wątpić byłoby zbrodnią - to właśnie
z Jasnej Góry wytryśnie źródło życia polskiego. Na całej bowiem przestrzeni Rzeczypospolitej, najechanej i splądrowanej, nietknięta i wolna jest jedynie ta skała, na której dostojna Dziewica wzniosła
sobie tron i która dzięki temu stanie się stolicą sławy”. Wieszcz wyraził też nadzieję, że tak jak z Jasnej Góry przyszedł ratunek i wybawienie z niewoli szwedzkiej, tak z tego miejsca przyjdzie
pomoc, by wyrwać naród z niewoli trzech zaborców. Była to więc wyraźna aluzja Wieszcza do sytuacji Polski pod zaborami, ale także wyrażenie nadziei, że Jasnogórska Matka zawsze będzie pełnić w narodzie
polskim rolę tarczy obronnej.
Pomóż w rozwoju naszego portalu