Reklama

Biblia w pierwszej encyklice Benedykta XVI

Niedziela Ogólnopolska 10/2006, str. 12

Podczas watykańskiej promocji encykliki „Deus caritas est”, 25 stycznia 2006 r.
Grzegorz Gałązka

Podczas watykańskiej promocji encykliki „Deus caritas est”, 25 stycznia 2006 r.<br>Grzegorz Gałązka

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

O Janie Pawle II powiedziano, że był Papieżem szczególnie „biblijnym”. I rzeczywiście, wydawane przez niego encykliki, adhortacje, a zwłaszcza Katechizm Kościoła Katolickiego są wprost usiane cytatami z Pisma Świętego. Poza tym przez ponad 20 lat Papież ten, w ramach środowych spotkań z wiernymi, komentował Pismo Święte. Zaczynają się ukazywać publikacje papieskich komentarzy do poszczególnych ksiąg Pisma Świętego. Wydrukowano już chyba, złożony z tych wystąpień, komentarz do Apokalipsy św. Jana, a podobno w przygotowaniu jest też analogiczny komentarz do Psalmów.
Następca Jana Pawła II kontynuuje tę biblijną problematykę w czasie swoich cotygodniowych spotkań z wiernymi, a pierwsza encyklika Benedykta XVI jest nie mniej biblijna niż encykliki i adhortacje jego Poprzednika.
Encyklika Deus caritas est to właściwie bardzo rozbudowany komentarz do tekstu Pierwszego Listu św. Jana (por. 4,16). Taki charakter ma szczególnie pierwsza część encykliki, a w drugiej, bardziej praktycznej, też nie brak odniesień zarówno do tego tekstu, jak i do innych wypowiedzi Pisma Świętego, zwłaszcza Nowego Testamentu. Posługując się Pismem Świętym, Papież uprawia nie tyle egzegezę, co teologię biblijną, cechą zaś najbardziej znamienną tej dyscypliny jest posługiwanie się wypowiedziami Pisma Świętego jako argumentami uzasadniającymi poszczególne twierdzenia.
Papieska teologia biblijna jest ubogacona często oryginalnymi refleksjami filozoficzno-teologicznymi. Dzieje biblistyki pokazują, że posługiwanie się filozofią przy wyjaśnianiu Pisma Świętego nie przynosiło dobrych rezultatów, ale też chodziło w tych przypadkach najczęściej o wykorzystywanie Biblii do propagowania poglądów a priori jakby narzuconych Pismu Świętemu. Nie mają takiego charakteru refleksje filozoficzne Benedykta XVI. Jest to wnikliwe, oparte najczęściej na tradycji patrystycznej wyprowadzanie wniosków teologicznych z natchnionych tekstów Pisma Świętego. Właśnie w ten sposób doszło do powstania formuły „wiara biblijna”. Jest to swojego rodzaju neologizm, jeden z tych, które tak lubił tworzyć Jan Paweł II.
Podobnie zrodziło się przekonanie, że nasza miłość względem Boga nie powinna być przedmiotem przykazania, bo miłości nie można nakazać, a tylko sposobem spontanicznego reagowania na absolutnie pierwszą miłość Boga do nas, zgodnie z tym, co czytamy w Pierwszym Liście św. Jana (por. 4, 10). Do tej samej kategorii należy zaliczyć takie zwroty, jak „miłość zstępująca” i „miłość wstępująca” - rezultat refleksji nad opowieścią biblijną o drabinie ze snu Jakuba (por. Rdz 28, 12). Tak też należy potraktować stwierdzenie, że nowość Nowego Testamentu to nie nowe idee, lecz sama postać Chrystusa, podobnie jak oryginalność Starego Testamentu na tle innych religii to nie abstrakcyjne struktury myślowe, lecz działanie Boga (s. 20). Wynikiem podobnych refleksji są stwierdzenia: „Nie można mieć Chrystusa dla samego siebie” (s. 21) albo „Miłość bliźniego jest drogą do spotkania z Bogiem” (s. 24), lub wreszcie: „Jedynie służba bliźniemu otwiera mi oczy na to, co Bóg czyni dla mnie” (s. 26). Wszystkie te sformułowania są wynikiem refleksji nad tekstem Pierwszego Listu św. Jana (por. 4, 20).
Druga - jak sam Papież mówi - bardziej praktyczna część encykliki to właściwie komentarz do Listu św. Pawła do Galatów (por. 6, 10) albo raczej wyciągnięcie pastoralno-ascetycznych wniosków z tego tekstu. Encyklika kończy się - jak wszystkie dokumenty Jana Pawła II - mariologią, w której pojawiają się tytuły Matki Bożej niespotykane w Litanii Loretańskiej: „wielka”, dlatego że zabiegała nie o własną wielkość; „pokorna”, bo nazwała się tylko służebnicą; „niewiasta nadziei”, bo uwierzyła w obietnice Boże; „kobieta wiary”; „niewiasta, która kocha”.
„Biblijność” zarówno Jana Pawła II, jak i Benedykta XVI to chyba jeden z owoców Soboru Watykańskiego II, z jego nawoływaniem do powrotu do źródeł, a co za tym idzie - do większego ubiblijnienia naszej teologii. Obaj ostatni Papieże pokazują, jak należy to czynić.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2006-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Uczeń św. Jana

2025-02-18 13:38

Niedziela Ogólnopolska 8/2025, str. 20

[ TEMATY ]

wiara

święci

commons.wikimedia.org

Św. Polikarp

Św. Polikarp

Ucisk i ubóstwo – tymi dwoma słowami św. Jan charakteryzuje Kościół w Smyrnie.

Kościół w Smyrnie w II wieku, gdy przewodził mu św. Polikarp, stał się ważnym centrum chrześcijaństwa. Kim był człowiek, który z powodzeniem kierował najuboższą i najbardziej uciskaną gminą chrześcijańską w Azji Mniejszej?
CZYTAJ DALEJ

Jaskinia Słowa (VII Niedziela Zwykła)

2025-02-22 10:00

[ TEMATY ]

Ewangelia komentarz

Jaskinia Słowa

Red.

Ks. Maciej Jaszczołt

Ks. Maciej Jaszczołt
Autor rozważań ks. Maciej Jaszczołt to kapłan archidiecezji warszawskiej, biblista, wikariusz archikatedry św Jana Chrzciciela w Warszawie, doświadczony przewodnik po Ziemi Świętej. Prowadzi spotkania biblijne, rekolekcje, wykłady.
CZYTAJ DALEJ

Biskup z Kijowa: to kolejna próba diabła, aby rozpocząć III wojnę światową

2025-02-23 08:58

[ TEMATY ]

Ukraina

biskup z Kijowa

rocznica wojny

bp Ołeksandr Jazłowiecki

PAP/EPA

Wojna na Ukrainie

Wojna na Ukrainie

Musimy być świadomi, że to nie jest zwykła wojna: to kolejna próba diabła, aby rozpocząć III wojnę światową – mówi w przededniu trzeciej rocznicy rozpoczęcia wojny na Ukrainie na dużą skalę biskup pomocniczy rzymskokatolickiej diecezji kijowsko-żytomierskiej Ołeksandr Jazłowiecki. Dodaje, że tylko ludzie modlitwy i pokoju mogą powstrzymać tę wojnę.

Wdzięczność za ocalenie kraju
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję