Odbudowa dotychczas nie zrekonstruowanego ołtarza będzie wotum dziękczynnym miejscowej parafii za 25 lat pontyfikatu Jana Pawła II oraz za wyniesienie kościoła Świętego Krzyża do godności bazyliki mniejszej. 24 marca br. Ojciec Święty pobłogosławił w Watykanie akt erekcyjny odbudowy ołtarza. Dzieła tego podjął się zespół na czele z doc. Wiesławem Procykiem, dziekanem Wydziału Konserwacji Zabytków Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Stroną finansową zajęła się Kościelna Fundacja Sursum Corda, działająca przy bazylice. W zamyśle, w przyszłości przy Ołtarzu Ojczyzny odbywać się będą najważniejsze uroczystości religijno-patriotyczne.
- Chcemy - mówi ks. dr Marek Białkowski, proboszcz parafii Świętego Krzyża - żeby świątynia, z którą historia naszej Ojczyzny jest tak bardzo związana, była miejscem szczególnej modlitwy za Polskę. Jednocześnie pragniemy, aby przy Ołtarzu Ojczyzny dokonywała się szczególna formacja umysłów i sumień, zwłaszcza ludzi młodych, którzy chcą aktywnie uczestniczyć w życiu politycznym i społecznym. Dlatego powołaliśmy zespół, który opracował projekt takiej formacji, którą przewidujemy na 2-3 lata. Cieszę się, że wspiera nas i patronuje bardzo związany z bazyliką Świętego Krzyża bp Józef Zawitkowski oraz bp Piotr Jarecki. Chcieliby dotrzeć zwłaszcza poprzez szkoły i duszpasterstwa akademickie do ludzi młodych. Żeby młodzież, przede wszystkim warszawska, przeszła solidne przygotowanie do dojrzalszego uczestnictwa w życiu Kościoła, ale także w życiu społecznym i politycznym, aby dobrze służyła Ojczyźnie. To jest sprawa, która wydaje nam się najważniejsza. Samo odbudowanie ołtarza nie jest celem samym w sobie. Chcemy te sprawy realizować równolegle.
Została już wykonana makieta mensy, tabernakulum, oraz figur świętych Piotra i Pawła. Przywrócona została nowenna przed uroczystością tych Apostołów. Przy Ołtarzu Ojczyzny odbywa się 16. dnia każdego miesiąca modlitwa za Ojca Świętego i Ojczyznę.
Podczas inauguracji Szkoły Cnót Obywatelskich kard. Józef Glemp wygłosił homilię nt. Kościół na drogach Ojczyzny. Na tle różnych wydarzeń z życia naszej Ojczyzny podkreślił, że Kościół łączy i jednoczy Polaków, wyprowadza ich z zapaści i klęsk. Tylko wtedy gdy idziemy drogą Chrystusa nie błądzimy - podkreślił Prymas Polski.
Spotkania formacyjne i modlitewne przy Ołtarzu Ojczyzny mają na razie trwać do maja 2005 r. W tym roku przewidziane są trzy spotkania. 15 grudnia o godz. 18.00 w dolnym kościele prof. Jerzy Kłoczowski wygłosi wykład Znaczenie chrześcijaństwa dla kultury, państwowości, tożsamości narodu polskiego. 16 grudnia o godz. 19.00 w bazylice Mszę św. odprawi bp Józef Zawitkowski, który homilię swoją poświęci tematowi Kościół a demokracja. 22 grudnia o godz. 18.00 w dolnym kościele Krzysztof Koehler mówić będzie nt. Kto stworzył pierwszą demokrację w Europie.